Hola,

Hopelijk zijn jullie allemaal bekomen van mijn laatste blog update. Bedankt voor de reacties en de steun, het wordt allemaal zeer op prijs gesteld!Dit is de laatste update in Bolivia.Ik heb er in totaal 2 maanden doorgebracht, veellanger dan ik eigenlijk van plan was, wat een goed teken is.

We (Katie en ik) vertrokken zaterdag 21 maartrichting Potosí. Het was vreemd om na die 3,5 week in Sucre weer een backpack op mijn rug te hebben. Ik was een beetje nerveus, of ik nog wel wist hoe het reizen moest. Maar gelukkig zodra we in de bus waren, wist ik weer waarom ik het reizen zo waardeer. De locals, de omgeving, etc. Potosí dus,wanneer ik alleen gereisd had, had ik deze stad overgeslagen (vanwege de verhalen, in mijn boek was Potosí omschreven als de meestfascinerende en tragische plek van Bolivia).De enige reden waarom mensen naar Potosí gaan is om de mijnen te bezoeken en ik wist op voorhand al dat ik dit niet zou doen. Om 2 redenen.... Ten eerste mijn lichtelijke claustofobische karakter. Kruipen in gangen diep onder de grond doet me al de rillingen geven en ten tweede omdat ik er ethisch iets op tegen heb. Met de informatie die ik gekregen heb, ben ik er niet van overtuigd dat het toerisme in de mijnen iets verbeterd voor de mensen die daar werken. Jaarlijks sterven er nog steeds30 mensen in de mijn door ongevallen of door de mijn door een ziekte die veroorzaakt wordt door de stof (vergeleken met het verleden is dit een laag getal maar het is nog steeds iets om over na te denken). Een structureel gegeven in plaats van een sporadisch getal. Wanneer je de flyers leest van de verschillende touroperators die excursies aanbieden lees je dat een deel van de opbrengst naar de mensen in de mijn gaat (voor betere materialen (kleding, schoenen) maar ook voor water en voedsel). Ik kan er naast zitten maar in deze huidige tijd is het in mijn ogenonnodig dat mensen nogsteeds sterven door de oorzaken van stof. Ik weet niet waarom er niet geinvesteerd wordt in betere werkomstandigheden. De mijn is leeg in 15 tot 20 jaar. Misschien is het investeren op dit moment niet meer rendabel of iets dergelijks. Ik weet het niet, maar mijn gevoel zegt dat de mensen in de mijn nog steeds in embarmelijke omstandigheden werken (later die week kreeg ik bevestiging, bijvoorbeeld dat de grootste mijn van Bolivia wel beschikt over moderne aparatuur en dergelijke!). Ik hoef deze werkomstandighedendat niet te zien. Het argument van, overal ter wereld hebben mensen slechte of ermbarmelijke werkomstandigheden gaat voor mij niet op. Naja het klopt uiteraard wel, maar ik ben op dit moment in Bolivia en daar is mijn besluit op gebasseerd. Niet op een situatie ergens anders in de wereld. Katie heeft de tour wel gedaan en ze kwam terug met heleboeiendeverhalen van de gids.Zoals dat het zilver wat nog in de mijn zit voor het grootste gedeelte naar Europa gaat en daar verwerkt wordt in electronische aparatuur (het is zo lastig om te leven zonder mede verantwoordelijk te zijn voor ellende ergens anders op de wereld!). Terwijl Katie in de mijn was, hebikSpaans gestudeerd. Potosí is trouwens lang niet zo verschrikkelijk als ik gedacht had (misschien kwam dat ook omdat we goed weer hadden). Het is een stad, net zoals vele. Gedeeltelijk netjes, geasfalteerd en met voldoende horeca gelegenheden. Ga je buiten het centrum dan ontdek je de armoede en dergelijke, maar dat heb ik in elke stad ervaren waar ik tot dusver geweest ben.

In Potosí zijn we maar 1 nacht gebleven om daarna naar Tupiza te gaan. We kwamen daar midden in de nacht aan (we besloten dit te doen omdat we met zijn 2en waren). We kwamen er rond 2 uur ´s nachts aan. Het meest aparte schouwspel was dat er een band aan het spelen wasin de busstation (om2 uur ´s nachts)om daarna door de straten van Tupiza te gaan al spelend...een hele vreemd gezichtwas dat.. We hadden een hostel gereservered voor de avond erna. We hoopte dat we gewoon in een community room konden uitrusten tot dat onze bedden klaar waren (op de website stond 24 uur receptie). Nou het was dus allemaal stukken ingewikkelder. De jongen die opendeed (het was 3 uur ´s nachts) was alles behalve vriendelijk en behulpzaam. Hij snapte ons niet, wij vermoedde dat hij ons niet begrijpen. Wat we wilde was enkel naar binnen gaan en wachten tot de volgende dag. Maar hij zei alleen maar dat dit niet mogelijk was. Een hele discussie op straat. Op een gegeven moment kwamen we een Nederlandse jongen tegen die we in Potosí hadden leren kennen. Ik explodeerde toen de Boliviaanse jongen aan de Nederlandse kerel ging uitleggen wat wij niet zouden begrijpen. Wat een ongeloofelijk ... naja vul het zelf maar in. Uiteindelijk kregen we toch een kamer waar we helaas voor moesten betalen (toen we het verhaal probeerde uit te leggen aan de eigenaar was hij alles behalve begripvol en zei enkel, nee je moet dit bedrag betalen...We besefte toen waarom Bolivia nog steeds geen toeristen paradijs was). Waarom we naar Tupiza gingen...Voor de 4 daagse jeep tour naar Uyuni. We boekte de tour de volgende dag en op dinsdag vertrokken we voor de tour. Het was geweldig!!!! Foto´s volgen ¨snel¨. Het enige minpuntje was dat je 4 dagen in een jeep zat en dat je 0 lichaamsbeweging kreeg. Ik denk dat daarom de Inca Trail nog altijd op 1 staat maar deze tour komt daar heel kort achteraan.

Dag 1: We vertrokken ´s ochtends vroeg uit Tupiza. De omgeving van Tupiza is geweldig mooi en doet denken aan het wilde westen (de stad zelf ook met de stoffige straten en lage huisjes). Rode stenen, cactussen en een heel ruw landschap. Nadat we de directe omgeving uit waren kwamen we in een vallei met vooral veel lama´s, vacuñas (lijkt een beetje op een hert/antilope achtige) en ezels. De omgeving was bedekt met ruige planten die de harde en koude klimaat kunnen weerstaan (we waren op een gemiddelde van 3000 meter boven zeeniveau). Na de lunch (in the middel of nowhere) werd het terrein nog onbegaanbaarder...Ook al zit je in een auto, al het gehobbel wordt op den duur vermoeiend. De omgeving was meer van hetzelfde en de laatste deel van de route was dus redelijk pittig. We kwamen nog door 2 autentieke dorpjes waar de mensen zich bezig houden het werken in de mijn, met lama´, quinua (soort rijst), of toerisme (wat minimaal is, onze gids en kokking waren van een van de dorpjes). In een van de dorpjes bleven we slapen. We hadden een kokkin bij ons die voor het eten zorgde (een ontzettend lieve en goedlachse vrouw in traditionele kledij).
Dag 2: Dit was een zeer mooie dag (en dan omschrijf ik het nog ¨normaal¨). We waren in het nationaal park in het zuiden van Bolivia Reserva de Fauna Andina Eduardo Avaroa. De omgeving en de kleuren zijn niet te beschrijven. Het gebied bestaat uit sneeuw bedekte vulkanen, vulkaanzand en rotsen,woestijnen, rotsgebieden en de meest ongeloofelijke laguna´s die je waarschijnlijk ooit zult zien. Vooral de kleur contrasten waren fantastisch! De laguna´s zelfhebben weinig leven (stilstaand water)ende meeste zijn volledig opgedroogd inde zomer, een enkeling heeft dieren en andere geven mineralen die gewonnen worden door de lokale bevolking (zout, een zeepachtig iets).De eerste laguna was drappig groen. De tweede laguna helder blauw. De derde laguna fel groen (komt door een soort accuzuur wat in het water zit) en de laatste laguna was rood (doordat beestjes de bodem omploegen)!!! (Ik zal proberen wat foto´s op internet te zetten wanneer ik in Santiago ben). Het was lastig om in een foto vast te leggen wat ik in het echt zag. Die avond sliepen we op de meest bizarre plek waar ik tot nu toe geslapen heb. Echt helemaal afgelegenin een soort bunker die er gebouwd was (enkel voor toeristen). Achter het gebouw waren bergen en aan de voorkant een kale vlakke leegte. De sterrenhemel zal ik maar niet over beginnen...
Dag 3: Meer laguna´s die wat minder aantrekkelijk waren en de oversteek naar Uyuni. We kwamen door rots valleien. Hebben de wereldberoemde rotsboom gezien en zijn bij de stinkende geysers geweest. Een nieuwe ervaring voor me en het was zeer boeiend om de pruttelende drap in de aarde te zien en de warme natte wolken de voelen die van de geysers afkomstig zijn. Maar het meest indrukwekkende die dag was een laguna waar je de reflectie van de bergen in kon zien. Het was dankzij onze kokkin dat we dit zagen. Wij hadden zoiets van och weer een laguna (onze Chinese vrienden in de andere auto stopte echt bij elke laguna, wij ¨nuchtere¨ westerlingen waardeerde de omgeving net zo maar we wilde niet constant foto´s maken). Onze kokkin echter dwong ons om uit te stappen en met haar een heuvel op te lopen. En daar zagen we dus wat ze bedoelde. Je zag de bergen gereflecteerd in het meer. Super super super mooi en indrukwekkend. En ik bedankte haar hartelijk dat ze ons zo gepushed had om uit te stappen. Na de lunch (bij laguna negro, de naam zegt het al...zwart) was de rit vooral heellangrichting Uyuni. Gelukkig kon ik veel slapen. Voordat we Uyuni binnen gingen, zijn we nog bij de trein cementary geweest. Een schroothoop van treinen. En nu heeft de regering bepaald dat het cultureel erfgoed is of zoiets. Het lijkt eerder een actie om ervoor te zorgen dat ze het niet op hoeven te ruimen. Je kan er geweldige foto´s maken als je een beetje artistiek inzicht hebt en het zou een heel kunstzinnige plek kunnen zijn. Maar om eerlijk te zijn viel het tegen, het was veel rotzooi en alle treinen waren beklad met van alles en nog wat.
Dag 4: De ZOUTVLAKTES VAN UYUNI.....En daar ging het toch eigenlijk om. We stonden om half 5 ´s nachts op en vertrokken om 5 uur. Dit allemaal om de zonsopkomst te zien. Het was niet heel helder maar dat deed niks af aan het feit dat het een indrukwekkend iets was. Vooral toen het licht was en je om je heen keek zag je niks anders dan wit, en de bergen in de verte. En je bent zo zo zo miniscuul klein als je om je heen kijkt. We hadden ontbijt in het zout hotel (wat niet echt een zout hotel was, wat een beetje tegenviel) en daarna gingen we de zoutvlakte weer op om foto´s te makenen gewoon te genieten.Katie en ik waren het overeens dat je daar een hele dag kan doorbrengen, het is een unieke plek. Maar om 12 uur moesten we terug om te lunchen en was de tour afgelopen.
Het lijkt misschien dat ik er nu snel door heen ga maar de foto´s kunnen beter uitleggen wat ik die 4 dagen gezien heb. Het is net zoals bij de Inca Trail lastig te omschrijven.De natuur die je om je heen zag leek met regelmaatonrealistisch, zo perfect mooi was het. Van maanlandschappen, tot rotsen midden in de woestijn. De laguna´s waar nauwelijks leven is maar die in kleuren combinatie met de omgeving een indrukwekkend schouwspel zijn. Ik denk dat dat het woord is van deze 4 daagse trip onrealistisch...

Toen we in Uyuni waren moesten we er 2 nachten blijven omdat er geen bussen waren naar de grens met Chili. We gebruikte de rustdag om veel te slapen, te lezen, te schrijven en gewoon bij te komen van alles. Vooral de indrukken van de 4 daagse tour moesten nog zeker bezinken en het terug kijken van de foto´s was dan ook iets wat ik meerdere malen deed die dag.

Uyuni was de laatste stad in Bolivia en ik nam afscheid van een bijzonder land. Ik moet nog precies bedenken hoe ik mijn ervaringen in Bolivia kan omschrijven maar het land heeft grote indruk me gemaakt.De armoede, hoever ze in sommige opzichten¨achterlopen¨vergeleken met de wereld waar wij inleven, maar hoe modern ze zijn in andere opzichten (werkelijk iedereen heeft een gsm), hoe hard de vrouwen werken (niks af te doen van de mannen, maarvooral op straat en in de marktenzie je overal vrouwen die de tent runnen),hoe de scholen werken (er zijn 3lesblokken,´s ochtends, ´s middags en ´s avonds, de kinderen hoeven maar 1 blok te volgen zodat ze de rest van de dag nog geld kunnen verdienen), de rotzooi (ik heb mensen hunbehoefte zien doen op straat),hoe de regering werkt (als je een handicap hebt krijg je 1000 Bolivianos in de maand wat 10 euro is!!!), Evo Morales dieongeschoold is en leider is van het land en vrienden is met Cuba en Venezuela (en probeert de invloed van de USA zover mogelijk te beperken) en hoe het land eigenlijk nog niet ingericht is voor toeristen (mensen komen heel gesloten over, soms gewooon bot en onvriendelijk).Wat me misschien nog wel het meest verbaasde ishoe afwisselend de natuuris en hoe ongeloofelijk mooi het land eigenlijk is (en dan ben ik niet eens inhet regenwoud geweest), hier had ik nooit bij stilgestaan. Pfff en veel, veel meer.Hoewel Bolivia vooral in het begin een hele omslag was en dat ik me eigenlijk heel ongemakkelijk voelde in het land, dit is compleet verandert en dikke kans dat ik hier nog ooit terug kom. Tot zover Bolivia...

Dikke knuffel

Michèle